Bir insanın neyin ne kadarının farkında olduğu, onun o konudaki bilinç düzeyini bizlere gösterecektir. Aslında bilinç düzeyi bir çeşit farkındalık düzeyidir. Mesela bir doktorun bilinç düzeyi sağlık konusunda sıradan bir insana göre çok daha yüksektir, eğitimini daha çok bu yönde almıştır. Ya da bir avukat hukuk sistemi konusunda pek çok insandan daha yüksek bir bilinç düzeyine sahiptir, eğitimini bu yönde almıştır, bu yönde çalışıyordur. Bilinç düzeyi dediğimiz şey aslında bir insanın farkındalık seviyesini bizlere gösterir. Tek bir konuda olmak zorunda değildir. Pek çok farklı konuda bireylerin farklı bilinç düzeyleri olabilir. Ancak mesele insanın kendisine geldiği zaman orada bilinç düzeyi edinmek o kadar da kolay olmuyor.

 

Bir insanın kendisi hakkında bir bilinç düzeyine sahip olması gerçekten de çok zor. Yani şöyle düşünün, kendinizi dışarıdan göremiyorsunuz. Dışarıdan izleyemiyorsunuz. Kendinizle ilgili bir şeylerin farkına varmak veya bir bilinç düzeyine ulaşmak hiç de kolay olmuyor. Hatta bilinç düzeyi konusunda bir kıyaslama yapacak olursak, bazı insanlar kendi benliklerinin bile farkında olamayabiliyorlar. En azından belli bir yaşa kadar hiçbir insan kendi benliğinin farkında olamıyor. Aslında bir hayvan gibi.

 

Bir hayvanı düşündüğümüz zaman bu konuda, bir hayvan kendisinin bir hayvan olduğunun farkında mıdır? Hiç sanmıyorum. Mesela bir köpek konuşabilseydi ve siz ona onun bir köpek mi olduğunu veya olmadığını sorsaydınız, o bunu bilemeyecektir. Ya da bir kedi. Bir kediye sorsanız, sen nesin diye ve konuşabilseydi bu kedi, eminim ne olduğunu size söyleyemeyecektir. Bu durum bazı insanlarda da var. Tabi bu tarz insanlar zeka açısından belli rahatsızlıklara sahip olan insanlar. Yoksa çoğu insana sorsanız size insan olduğunu söyler. Veya bir hayvanın da hayvan olduğunu söyler. Yani bu ayrımı yapabilir. İşte kişinin bilinç düzeyi en basit manada burada başlar. İnsan kendisinin insan olduğunu bilir. Ama bir hayvan kendisinin bir hayvan olduğunu bilmez. İşte burada önemli bir bilinç düzey farkı vardır. Ancak bir insanın insan olduğunu bilmesi, onu çok bilinçli bir canlı yapmaz.

Bir insanın kendisinin insan olduğu bilmesi, onu sadece bir hayvana kıyasla daha bilinçli bir canlı yapar. Ancak pek çok insana dışarıda sorsanız, sen bir insansın ancak neden bir insanın yaptığı şeyleri yapıyorsun diye, eminim bunları bilemeyecektir. Yani sizce bir insan neden sosyalleşmeye çalıştığını, neden her gün işe gittiğini veya işe gitmese bile neden her gün enteresan diyebileceğimiz bazı davranışları yaptığını sorgulamış mıdır? Bunları biliyor mudur? Kendi farkındalığı ile ilgili yüksek bir bilinç düzeyine sahip midir? Pek çok insan bu bilinç düzeyine sahip değildir. İşte buradan da anlıyoruz ki insan doğadaki diğer canlılara göre daha yüksek bir bilinç düzeyine sahipken, kendi yaptığı veya zihninde gerçekleşen kompleks fikir ve eylemlere göre son derece bilinçsiz bir canlıdır. Kendi içinde gerçekleşen pek çok şeyin neden olduğunu ve yaptığı hareketlerin pek çoğunu niye yaptıldığını insan anlayamaz.

 

Mesela bir kadına niye güzel görünmeye çalıştığını sorsanız, size bunun cevabını net bir şekilde verebilecek midir? Pek zannetmiyorum. Veya bir erkeğe neden futbola ilgili olduğunu sorsanız, niye arabalara ilgili olduğunu sorsanız, bunun cevabını size net bir şekilde verebilecek midir? Hiç sanmıyorum. Ama bir kadının güzel olmak için makyaj yapması veya buna göre hazırlanmasıyla bir erkeğin futbol veya arabalara ilgi duyması gerçekten de çok tuhaf değil mi? Objektif bir göze bakıldığında neden insanlar bunu yapıyorlar? Neden bir kadın veya bir erkek bunları yapıyor? Çok enteresan değil mi gerçekten de? Zamanımızı bunlara harcamak, rasyonel bir bakış açısıyla bakıldığında çok saçma ama yapılıyor. Neden? İşte bunun cevabını pek çok insan veremez. İşte bu yüzden burada insanın kendi doğasını kıyasla ne kadar düşük bir bilinç düzeyine sahip olduğunu görebiliriz.

Ya da deminki örneklerden devam edelim. Bir kadına niye makyaj yaptığını sorsanız, belki sizlere verebileceği olası cevaplar belki erkeklerin ilgisini çekmek için olabilir veya arkadaşlarına hava atmak için diyebilir. Peki bunları niye yaptığını sorsanız, yani derinlere inmeye başladıkça bir kadının size cevap veremeyeceğini göreceksiniz. Veya aynı şeyi erkeğe yapsanız, niye futbol müsabakalarına veya arabalara ilgi duyduğunuzu sorsanız, bunları sevdiğini söyleyecektir. Heyecan verdiğini söyleyecektir. Peki neden bunları sevdiğini veya heyecan verdiğini sorsanız, bir noktadan sonra size yine cevap veremeyecektir. Burada görüyoruz ki, insanın kendi farkındalığı bir noktadan sonra tıkanıyor. Bu tarz konulara en iyi cevabı geçmişten günümüze kadar gelen felsefi fikirler ve bilimsel çalışmalar verebiliyor. Yani insan doğası hakkındaki en güzel cevaplar buradan geliyor. Ve bunları bilmek, aslında insanın kendisini bilmesi bilinç düzeyini son derece arttıracaktır. İnsan pek çok konuda bilgi sahibi olup bilinç düzeyini arttırabilir. Ama kendisi hakkında bilgi sahibi olup bilinç düzeyini arttırması son derece önemli bir bilinç düzeyi artışı olacaktır. Çünkü insan doğadaki pek çok canlıya göre bilinçli olsa da kendi kompleks yapısına göre oldukça bilinçsizdir.

 

Buradaki örneğe baktığımız zaman, insanlar duyguların izah edilemez yapılar olduğunu sizlere söyleyebilirler. Yani bir insan neden neyi sevdiğini veya neden neyi yaptığını bilmek zorunda mıdır? Bunun arkasındaki duygusal veya içgüdüsel motivasyonları bilmek zorunda mıdır? Tabii ki de değildir. Peki bir insan bunların kaynağını içgüdüsel motivasyonlara bağlayacak kadar bilinç düzeyine ulaşabilir mi? Yani siz bir insana anlatsanız da duyguların kaynağının içgüdüsel olduğunu söyleseniz bunu anlayabilecek midir? Veya anlamak isteyecek midir? Hayır, duyguları kaynaksız bırakmayı tercih edebilir. Ama bu duyguların da kaynağının olmadığı anlamına gelmez. Buradaki en temel sorun aslında insanın duygularını içgüdülerine bağlayabilmesi ama içgüdülerini bir yere bağlayamamasıdır. Yani duygularımızı içgüdülerimizle kaynaklayabiliyoruz ama içgüdülerimizi nereye kaynaklayabiliyoruz? İşte bu da başka bir yazının konusu olabilir. Sonuç olarak insan kendisine göre bilinçsiz ama doğadaki pek çok canlıya göre bilinçli bir varlıktır.