Arkeolojik açıdan çok önemli ola­rak nitelenen bu bulgu, Asur belgele­rinde adı geçen ve ünlü kral Asurbani­pal'e elçi göndermiş olan "Luddi Kra­lı Gugu"nun varlığı kanıtlıyor. Bu isimle anılan kişinin, Lydia Kralı Gyges ile aynı kişi olduğu idda edili­yor. Ne var ki, bu tümülüsün mezar odası bulunamamış... Ancak, toplam 130 metre uzunluğundaki antik tünel­ler çok ilginç sayılıyor. Ele geçen ka­lıntılar arasında, tünelin girişinden 63.5 metre içerde bulunan ve tarihle­me açısından önemli olan Roma döne­minden kalma bir testi var. Arkeolog Robin U. Russin'e göre, mezarın için­de yapılan ve Gyges dönemini temel alan (M.Ö. 680-645) tarihleme çalış­maları doğru ise, bu tümülüs Lydia'da yapılan en erken tümülüs...

Bintepeler'deki sonuncu büyük Lydia kral tümülüsü, 300 metrelik ya­rıçapı ve yaklaşık yine 50 metrelik yüksekliği ile, gölün 1.2 km. güneyin­deki Kral Ardys'in anıtsal mezarı... Yanından geçen yolun yapımı sırasın­da kireçtaşı duvarları dozerle zedele­nen; sıralamada üçüncü, ama yüksek­lik ve büyüklükte ikinci sırada yer alan bu tümülüste şimdiye kadar hiç­bir bilimsel kazı çalışması yapılma­mış (merakediyorum notu: bu yazı Ocak 1998 tarihlidir. Umarız, bu tarihten sonra çalışma yapılmıştır).  Bazı bilimadamlarınca en esrarlı tümülüs olarak kabul edilen yığma te­penin gerçekte Kral Tmolus, Tos, ya da Atys veya Ardys'e ait olduğu konusunda bir kararsızlık var. Ancak, genel görüş bu isimlerin tamamının aynı ki­şiye ait olduğu yolunda... Halkın Mu­taf Tepe olarak adlandırdığı bu tümü­lüs diğerlerinden çok daha kayalık bir yapı sergiliyor. Bu nedenle içine doğ­ru herhangi bir şekilde tünel açmak çok daha güç...

Yalnızca bü­yük tümülüsler değil, küçük mezarlar da bilimadamlarının ilgisini çekiyor. Tabii, bunların kimlere ait olduğu ko­nusunda bulgular elde etmek büyük olasılıkla imkansız. Ele geçenler yal­nızca küçük kaplar, seramik parçaları, daha yakın zamanlara ait kandiller, bazı bronz eşyalar ve birkaç kemik ve iskelet parçası... Mezarın içindeki mi­mari özellikler, taş işçiliği, kullanılan malzemenin yapısı ve mezarın iç pla­nına ilişkin bilgiler, bilimadamlarınca önemli bulgular olarak kabul ediliyor. Bilimadamlarının karşısında bulunan defineciler ise anıtları dış görünüşüne aldanıp, akıllarına esen yere vurmuşlar kazmayı... Birçok tümülüsün yüzeyi, definecilerin altın sevdası nedeniyle delik deşik olmuş...