Günümüzde birçok çocuk gerek medya, gerek sosyal çevresi aracılığıyla deprem ile ilgili haberlere maruz kalmaktadır. Ebeveynler ve öğretmenler çocukların depremle ilgili sorularına nasıl yanıt vermeleri ve onların korkularını nasıl sağlıklı bir şekilde ele almaları gerektiğine dair bilgiye ihtiyaç duymaktadır.

• Çocuğumun depremle ilgili sorularına nasıl yanıt verebilirim?
• Çocuğum depremle ilgili korkularını nasıl sağlıklı bir şekilde ele alabilirim?

Çocuklar somut düşünebildikleri için depremin nasıl gerçekleştiğini zihinlerinde işleyemezler. Bu yüzden deprem zihinlerinde belirsiz bir kavramdır.

Belirsiz kavramlar çocukları ürkütür ve çocuklardaki kaygının artmasına sebep olur. Kaygı düzeyi artan çocuklar yoğun endişe, güvensizlik ve korku hissederler.

Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili çocuğa yapılacak açıklama da çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmadır.

3-6 yaş grubundaki çocuklar yaşananlarla ilgili birçok “neden?” sorusu sorabilir. Bu durumda basit cevaplar vermek önemlidir.

• Somutlaştırarak anlatın.

Çocuğa bunları açıklamada oyunlar ve oyuncaklardan yararlanılabilir. Somutlaştırarak ve oyun ile anlattığımız deprem, hem çocuğu kaygıya sokmaz hem de çocuk için daha anlaşılabilir olur.

Örneğin;

"Sana bir şey söyleyeyim mi, deprem nasıl oluyor biliyor musun? Yerin altında böyle yan yana kocaman kayalar var, onlar dura dura eskiyor, sonra da ufak ufak parçalanıyor. Parçalanırken diğer kayaları da sallıyor biz de yerin üstünde olduğumuz için sallanıyoruz.. Hepsi bu!" şeklinde somutlaştırarak yapacağımız açıklamalar çocuğu rahatlatır ve çocuk deprem olayına olağanüstü bir anlam yüklememiş olur.

• Çocukların güvende olma ihtiyaçlarını karşılayın.

Çocuklar güvende olup olmadıklarını merak eder ve bununla ilgili endişe duyarlar. Çocuğun duygularını dinlemek, konuşmasını teşvik etmek önemlidir. Çocuğa sadece korkmamasını, endişelenmemesini söylemek işe yaramaz. Çocuğa güvende olduğu mesajı verilmelidir. Bu mesajı, onun korkularını kabul ederek ve ciddiye alarak verebiliriz.

• "Tüm bu olanlar seni korkutmuş olabilir ama bizler annen ve baban olarak senin yanındayız ve bir tehlike anında seni koruyabilmek için hazır olacağız." diyerek ona duygularını anladığınızı gösterebilirsiniz.
• "Depremlerde çürük olan binalar yıkılabilir. Fakat senin okulun ve evimiz sağlam olduğu için yıkılmayacaktır.” Şeklinde bir açıklama ile çocuğun okulunun ve yaşadığı evin sağlam olduğu, yetişkinlerin de yanında olduğu bilgisi verilebilir.

NOT: Bu dönemdeki çocuklar süreklilik ve kalıcılık kavramlarının oturmaması sebebiyle ölümlerin ya da yıkılan binaların tekrar geri döndürülebileceğini düşünebilirler. Bu durum gelişim özellikleri sebebiyle şaşırtıcı değildir.

• Çocukların dile getiremediği korkuları konusundaki ipuçlarını görün.

Bu yaşlardaki çocuklar kaygılarını oyun, uyku ya da yeme rutinlerindeki değişim gibi sözel olmayan yollarla ortaya koyabilir. Sözel olmayan bu kaygı belirtilerine karşı uyanık olmak, daha fazla fiziksel temas kurmak (sarılmak, kucaklamak), korku temalı oyunlarını engellemeyerek, duygularını dışa vurmalarına fırsat tanımak önemlidir.

"Korkacak bir şey yok! / Erkek dediğin korkmaz! / Nerden uyduruyorsun?! / Korkak mısın sen? / Deprem falan olmaz!" gibi cümleler kurulmamalıdır.

(kaynak: 1)