Sanat ruhumuzu beslediği kadar bizleri yıkıma da uğratabilir. Goethe’nin Genç Werther’in Acıları kitabını okudunuz mu? Bilmeyenler için bu kitap insanlardaki psikolojik yıkılmayı tetiklediği için yayınlandığı dönemde pek çok insanın ölümüne sebep oldu. Hatta kitabın arka kapağında bile bundan bahsedilir.

Bu kitap gibi şarkılarla alakalı da aynı şeyi söyleyebiliriz. Mesele Müslüm Gürses şarkılarını örnek verebiliriz. Konserlerinde bile onu dinleyenlerin kendisine zarar verdiği gündem olmuştu.

Bazı şarkıların bestecisinin elinden çıktıktan sonra bir lanete dönüştükleri iddia edilir. Macar besteci Rezso Seress’in 1933 yılının sakin geçen bir pazar gününde, kendi kendine ıslık çalarken zihninde yankılanan melodinin güzelliğini fark etmesiyle birlikte ortaya çıkan “Gloomy Sunday” işte tam da bu rivayetlerin karşılığıdır.

Macarca ismi “Szomoru Vasamap” olan bu şarkı, Türkçe kasvetli pazar olarak karşılık bulur. Macarların meşhur intihar şarkısı olarak ünlenen bu eser, aşık olduğu kız tarafından terk edilmiş bir gencin içine düştüğü umutsuzluk ve keder kuyusunu anlatır.

Rezso Seress, o dönemler ciddi bir depresyonun eşiğindedir. Eserleri müzik endüstrisinde karşılığını bulmaz, hiçbir şekilde kariyerinde yakalamak istediği o çıkışı yakalamayı beceremez. Bir de üstüne sevdiği kadın tarafından terk edilir.

Yalnızlığını ve başarısızlıklarını düşünür, bu buhranlı haliyle piyanosunun başına oturur ve parmakları tuşların üzerinde hareket etmeye başlar. O gün çaldığı bu melodi Seress’in başyapıtı olarak anılacaktır ama bir yandan da onun elde ettiği bu başarı, iradesi dışında yüzlerce insanın ölümüne dolaylı yoldan sebebiyet verir.

Seress’in bestesi yıllardır aradığı şöhreti onun ayaklarının altına serer. Ama bestenin kulaktan kulağa yayılmasıyla birlikte peş peşe intihar haberleri de gelmeye başlar. İnsanların ölü bedenlerinin hemen yanı başında Kasvetli Pazar’ın notaları ya da şarkının sözlerinin bir kısmı bulunur. Kimileri de pikapta bu şarkıyı tekrar tekrar dinlerken hayatına son verir.

Ne kötü bir şöhret…

Gloomy Sunday’in popülaritesinin yayılmaya başladığı dönemde, takvimler 1936 yılının şubat ayını işaret ederken Budapeşte polisi Joseph Keller isimli bir ayakkabı tamircisinin cesedine ulaşır. İntihar ettiği tespit edilen Keller, şakağının ortasına bir el ateş ederek kendini öldürmüş ve arkasında ise Gloomy Sunday'in sözlerinden birkaç dize yazdığı notu bırakmıştır. Bu intiharın üzerinden yalnızca birkaç gün geçtikten sonra ismi bilinmeyen bir çingene orkestrası tarafından bir gece kulübünde Gloomy Sunday çalınır ve bu performans beraberinde bir intiharı daha getirir. Gece kulübünden çıkan bir adam, o gece alnına ateş ederek kendini öldürür.

Şarkının kötü ünü yüzünden Budapeşte emniyeti yasak getirip getirmeme konusunda kararsızlık yaşar. Nihayetinde şarkı, Macar söz yazarı Lazsio Javor’un dizeleriyle birlikte daha da hüzünlü hale gelir. 1941 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Billie Holiday, Gloomy Sunday'i İngilizce olarak seslendirdiğinde şarkı tüm dünyaya yayılır ve kötü etkisini de beraberinde getirir.

Her yaştan ve her kesimden insanı etkisi altına alan Gloomy Sunday ile birlikte intihar oranlarında büyük artış görülür. Yaşanan en garip intihar vakasına Roma’da rastlanır. Genç bir adam, yoksul bir dilencinin bu şarkıyı dinlediğine tanık olur ve cebindeki tüm parayı ona verip kendini köprüden atar. Yaşanan bu intihar dalgası başta bestenin anavatanı olan Macaristan olmak üzere tüm dünyayı derinden sarsar. Ve bazı ülkelerde Gloomy Sunday’in çalınmasına yasak getirilir.

Tüm bu ilginçliklerin yanında gelin daha da ilginç bir noktaya değinelim. Bu şarkının bıraktığı etkiler yüzünden intihar edenlerden birisi de Seress’i terk eden sevgilisidir. Hayatının bir dönemini Nazi toplama kampında geçiren ve bir şekilde hayatta kalmayı başaran Seress ise yeni besteler yapmaya çalışsa da asla Gloomy Sunday’in üzerine çıkacak bir eser yaratamaz. İntihar vakalarından sorumlu tutulan Gloomy Sunday, sahibinin omuzlarına ağır bir yük de yüklemiştir.

Seress: “Suçlanan bir adam olarak bu ölümcül başarının ortasında duruyorum. Bu ölümcül şöhret beni incitiyor. Kalbimdeki tüm hayal kırıklıklarını bu şarkıya döktüm ve görünüşe göre benimki gibi duygulara sahip başkaları da bu şarkıda kendi acılarını bulmuşlar” der.

En sonunda Seress de Budapeşte’de yüksek bir binadan atlayarak yaşamına son verir. Başkalarını intihara sürükleyen beste, kendisinin de sonunu getirir.