Herhangi bir şeyin iyi niyetle veya kötü niyetle yapıldığını söylemek veya düşünmek aslında günümüzde oldukça yaygın bir düşünce türüdür. Ama ne yazık ki bu düşünce şekli veya olaylara bakış açısın o kadar da doğru bir bakış açısı değildir. Çünkü iyi niyet ve kötü niyet aslında özneldir ve bu yüzden kime göre iyi veya kötü olduğuna tek başınıza karar veremezsiniz. Olayın sonucuna göre ancak karar verebilirsiniz. Bununla birlikte iyi niyet dediğimiz şeyin sonunda neye evrileceği veya ne olabileceği belki de sadece birkaç kelime ile bile değişebilecek bir durumdur. Bakalım bu durum tam olarak neymiş?

 

Öncelikle iyilik ve kötülük kavramından başlayalım. İyilik ve kötülük kavramı, kişiden kişiye göre değişebilen ve iki karşı tarafın birbirine karşı sunduğu kavramlarla bile özetlenebilecek bir durumdur. Bir örnek verecek olursak, Soğok Savaş döneminde Sovyetler Birliği'ne göre ABD kötü, kendisi iyiydi. Ama Soğuk Savaş döneminde tam tersine Amerikan açısından bakacak olursanız, Sovyetler Birliği kötüydü ve Amerika iyiydi. Burada iyi veya kötüye karar verebilir misiniz? Aslında veremezsiniz. Sadece bir taraf tutuyorsanız, o tuttuğunuz tarafın bakış açısından olaylara bakabilirsiniz. Yani iyi veya kötü dediğimiz şey aslında yoktur. Sadece kişiden kişiye göre değişen kavramlardır. Hepsi bu.

Şimdi de niyet kavramına gelirsek, aslında niyet, bir insanın herhangi bir şeyi hangi amaçla yaptığı veya yapacağıyla ilgilidir. Burada yine iyi niyet ve kötü niyet kavramlarını birleştirirsek, bir şeyin hangi amaçla, iyi bir amaçla mı yoksa kötü bir amaçla mı yapıldığı yine kişiden kişiye göre değişecek olan bir kavramdır. Burada görüyoruz ki aslında karşımıza çıkan kavram olmayan bir kavramdır. Niyet sadece niyettir, amaç sadece amaçtır. İyisi ve kötüsü aslında olmaz ama bu pek çok insan tarafından böyle anlaşılmaz.

 

Ancak insanlar tarafından bu kavramın iyi veya kötü şekilde anlaşılıyor olması, realitede ne olduğunu değiştirmez tabii. Şimdi ise iyi veya kötü niyet kavramları arasında nasıl bir bağlantı kurulabileceğine veya bunların neye evrilebileceğine bir bakalım. Sizlere çok basit bir örnekle iyi niyet kostümü veya iyi niyet maskesi altında neler gerçekleşebileceğini göstereyim. 2000'li yıllarda ABD'nin Irak'a saldırırken ortaya koyduğu argümanlar demokrasi, insan hakları ve kimyasal silahların ortadan kaldırılmasıydı. Bu üç kavram da son derece idealist ve iyi niyetli gözükebilen kavramlardı. Demokrasi, insan hakları ve kimyasal silahların ortadan kaldırılması. Ancak bu kavramlara bir iki kelime ekleyerek her şeyi değiştirebiliriz.

Örneğin, demokrasi ve insan hakları kavramının arkasında getirmek kelimesini koyarak, demokrasi ve insan hakları getirmek şeklinde dönüştürürsek, Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'ta yaptığı ve demokrasi ve insan haklarını getirirken yarattığı büyük yıkımı görebiliriz. Demokrasi ve insan hakları gibi idealist kavramlar, onları getirmek için uygulanan yöntemle birlikte aslında günümüz insanı için kötü niyet diyebileceğimiz bir kavrama dönüştü. Amerika bu sayede Irak'ın kontrolünü ele geçirdi. Ancak bu, iyi niyet kisvesi altında yapılan bir davranıştı. En azından iyi niyetli gözüken kelimelerin arkasından yapılan bir davranıştı. Kimyasal silahlara gelince de Amerika Birleşik Devletleri, Irak'ta kimyasal silah bulamadığını açıkladı ve bunun için sadece özür dilemekle yetindi. Evet, işte iyi niyet kostümü altında gerçekleştirilen olaylar bunlardır. Aslında sistem böyle işler.

 

Bazı şeylerin sadece yapılması gerekir. Savaş gibi ya da insanlara zarar verebilecek şeyler de ne yazık ki buna dahildir. Bunu belli başlı güç unsurları kendi çıkarları adına yapmak isterler. Ancak insanlığın günümüzde sahip olduğu ahlaki değerlerden ve idealist kavramlardan dolayı bunu doğrudan belirtemezler. Ve belli başlı kavramların, idealist kavramların arkasında saklayarak bunları yaparlar. İşte iyi niyet ve kötü niyet kavramı aslında bunlardan ibarettir. İyi niyetli bir davranışla gerçekleştirilen kan dondurucu olaylar. Günümüzde bunlardan bir sürü vardır. Bugün Rusya Ukrayna'ya saldırırken kendi güvenliğinin tehlikeli olduğunu öne sürdü. Peki o zaman neden hala savaş devam ediyor? Niye oturup masaya anlaşmıyorlar? Belki de Rusya bütün Ukrayna'yı istiyor. Belki de güvenlik endişesi bir yalandan ibarettir. Olamaz mı? Bunun gibi daha bir sürü örnek verilebilir. Veya günümüz dünyasında bireysel yaşamlarımızı düşünelim. Kariyer yapmak ya da daha iyi bir hayata sahip olmak kisvesi altında size satılan onca gereksiz ve sizin zamanınızı, hayatınızı ve sermayenizi tüketen onca ürünü veya fikri bir düşünün. Yaptıklarınızı bir düşünün. Bunlar sizin için günün sonunda iyi olacak mı? Olmayacak. Ama hepsi iyi niyet kisvesi altında başlamadı mı? İşte iyi niyet kostümü böyle zamanlarda kullanılır. Birileri kazanıp birileri kaybedeceği zaman kullanılır. Umarım kaybeden olmazsınız.