Herhangi bir şeyi öğrenmek bir insan için aslında yeterince zor bir konudur. Özellikle çocukluk çağlarından itibaren insanlar öğrenmekte yeni bilgileri kafalarına almakta veya değişim yaşamakta iyice zorlanmaya başlarlar. Öğrenmek yeterince zorken öğrenmenin de ötesine geçmek ve benimsemek çok daha zor olacaktır aslında. Burada söylemeye çalıştığım şey ise aslında öğrenmenin de biraz daha üstü bir konu olan benimsemeyi bir insanın nasıl yapabileceği konusu. Yani şöyle düşünün, bir dili öğrenmeye çalışan birisi sizce o dili nasıl daha kısa zamanda öğrenebilir? Bunu benimseyerek yapabilir. Peki benimsemek nasıl olabilir?

 

Burada karşımıza çıkan sonuç aslında onu hayatımızın içinde kullanmaya başlamakla ve günümüzün belli bir saat dilimini bu konuya harcamakla olacaktır. Yani şöyle düşünün, bir yabancı dilin kursuna giden birisi mi onu daha hızlı öğrenir ama sadece kursuna giden birisi yoksa günlük hayatında onu kullanmaya çalışan kursu veya iş saatleri haricinde, örneğin metroda giderken, bir film izlerken veya televizyon izlerken o dili kullanmaya çalışan, konuşurken o dili kullanmaya çalışan, onu günlük hayatında tutmaya çalışan birisi mi onu daha hızlı öğrenir? Bir dil öğrenmek için aslında bu ikinci dediğim yöntem çok daha hızlı ve etkili olacaktır. Yani onu benimsemeye çalışmak. Tabi her şeyi hayatımızın içine alamayız bu şekilde ama bu dil öğrenme açısından sadece bir örnektir.

Burada aslında insan beyninin herhangi bir konuya alışması da söz konusudur. Yani şöyle diyeyim size, sadece İngilizce veya başka bir yabancı dil açısından düşünmeyin. Herhangi bir konuda siz kendinizi günde 3 saat, 4 saat zorlamaya çalışırsanız, yani bunu hayatınızın içinde boş kaldığınız her anda anlamaya, öğrenmeye çalışırsanız, benimsemeye çalışırsanız, bir süre sonra beyniniz de aslında bu konuya kendini adapte etmeye başlayıp, bu konuyu öğrenmeye başlayacaktır. Aslında tıpkı bir insanın kas yapıp kendini geliştirmesi gibidir bu. Tabi beyin kaslar gibi büyümez ama bir konuyu içselleştirip onu her gün geçtikçe daha iyi öğrenebilecek, daha iyi anlayacak hale gelmeye başlayabilir. İşte burada zihnin aslında herhangi bir konuyu benimsemesi kavramı karşımıza çıkıyor.

 

Beyin herhangi bir konuyu öğrendikçe o konu hakkında kendi içinde yeni sinir ağları oluşturmaya başlar. Yeni yollar inşa etmeye başlar yani. Bu yeni inşa edilen yollar hem insan zihninin içinde farklı yollar açar, onu geliştirir, hem de çalıştığı konuyu gün geçtikçe daha iyi anlamasını, ona daha iyi adapte olmasını sağlar. Beyin içinde açılan bu yeni yollar ise onu bu şekilde zorlayarak, düzenli olarak çalışarak olacaktır. Burada karşımıza çıkan en önemli sonuçlardan birisi anlamaya veya öğrenmeye çalıştığımız konu her neyse, onu öğrenmekten ziyade hayatımızın içine onu katmaya çalışacak şekilde kendimizi zorlamaktır. Beyinde yeni yollar açacak şekilde bir algılama, bir şekilde oluşturmaktır. İnsan doğası adaptasyona, uyum sağlamaya meyilli olduğu için zamanla bu anlamaya çalıştığı, öğrenmeye çalıştığı konuya da kendisini uyduracak ve beyinde de yeni yollar açılacaktır. Beyinde yeni yollar açılması olayına ise nöral plastisite deniyor.

Bir insanın bir şeyler öğrenmeye çalışmasını veya en azından zihnin bir şeyler benimsemeye çalışmasını bir fabrikanın yeni bir ürün üretmeye çalışmasına benzetebilirsiniz. Olayı şöyle örneklendirelim. Diyelim ki, traktör kaportası üreten bir fabrika düşünün. Bu fabrika gün geçtikçe traktörle ilgili daha fazla parça üretme kararı alsın. Yani lastikleri, motoru gibi parçalar. Bir fabrika kaporta yanında traktörün motorunu üretmek istediği zaman kendi bünyesinde kalıp dökme ve kalıptan yeni parça elde etme yöntemlerini öğrenmek zorunda kalacaktır. Yani fabrikada yeni bir alan açılacaktır. Ve bu kalıp döküldükten sonra onun pürüzlerini gidermek, ona iyi bir şekil vermek için CNC tezgahları kurulacaktır. Yani bir alan daha açılacaktır. Fabrika kendi içinde yeni alanlar açacak ve kendini geliştirmiş olacaktır. Ve fabrikada çalışan personel de bu konuyu zamanla öğrendikçe motoru daha iyi üretebilir hale gelecektir. İşte beynin içinde yollar açılmasını aslında bu şekilde örnekleyebiliriz.

 

Bu örneğe baktığımızda, fabrikamızı beyin olarak düşünebiliriz. Üretmeye çalıştığımız yeni parça olan motoru, insanın beyninde içselleştirmeye çalıştığı, öğrenmeye çalıştığı yeni bir konu olarak düşünebilirsiniz. Fabrikanın içine açılan CNC tezgahları ve kalıp dökülen yeri ve alet edevatı da de beyinde zamanla oluşan yeni sinir ağları olarak düşünebilirsiniz. Sonuç olarak bir insan herhangi bir şeyi sadece öğrenmek yerine, onu hayatının bir parçası haline getirip içselleştirmeye çalıştıkça, öğrenmenin de bir adım ötesine geçerek kendi beyninde onu çok daha oturmuş bir şekilde öğrenecektir. Hatta beynini zamanla bu konuda evirebilecektir bile. Tabii kendini zorlaması lazım bireyin burada. Zorlamadan yeni yolların açılması beyinde pek mümkün olmayacaktır.