İnsan kendi üzerinde kendi hayatının izlerini taşır. Bir insan büyüdükçe kendi hayatının birer haritası haline gelir aslında. Ve kendi hayatından izleri üzerinde barındırır. Bu tıpkı üzerine krater düşen bir gezegenin üzerinde barındırdığı kalıcı izler gibidir. Krater izlerinin silinemediği gibi insanın geçmişinin yarattığı izler de onun üzerinden silinemez. Tabi insanın geçmişinin yarattığı izler iki şekilde incelenebilir. Bunlardan birincisi fiziksel izlerdir, diğeri ise davranışlara yansıyan psikolojik izlerdir. Bu ikisi hayat boyu insanla birlikte gelir. Ve bir insanın geçmişini anlamamızda bize son derece yardımcı olur. Ve bir insanın geçmişini anladığımızda gelecekte de neler yapabileceği konusunda bir öngörte bulunmuş oluruz. Örnek vermek gerekirse, Diyelim ki bir meslek hastalığı olarak bir askerin düzen veya simetri konusunda takıntılı olduğunu düşünelim. 

 

Bu kişinin düzen veya simetri konusundaki hassas yaklaşımından dolayı geçmişte askerlik yapmış olduğunu tahmin edebiliriz. Ve gelecekte de askerlikle ilgili alanlarda işler yapabileceğini de tahmin edebilmiş oluruz böylece. Bu en basit örneklerden bir tanesiydi. Bu fiziksel bir örnek de aslında. Veya eli ve parmakları kilitlenen birisi geçmişinde yapı imalatla ilgili işlerde bulunmuş olabilir. Çünkü bir eliyle muhakkak ki çekik veya başka türlü makineler tutmuş olabilir ve uzun süre bu işi yaptığından dolayı eli veya parmakları bazen kilitleniyor olabilir. Bu insanın geçmişini mesela böyle tahmin edebiliriz. Ve gelecekte de neler yapabileceğini bu şekilde öngörebiliriz. Bunlar fiziksel örneklerdi. Bir de davranışsal psikolojik örneklere gelelim.

Davransal izler, psikolojik izler anlaşılması biraz daha zor ve daha karmaşık yapılar olarak karşımıza çıkabilir. Örnek vermek gerekirse, sessiz bir insanı düşünün, konuşmayı pek sevmeyen birisi. Bu insanın geçmişi hakkında şu tarz yorumlar yapılabilir. Sosyal ilişkileri kurma konusunda insanlardan çok büyük darbeler almış ve insanlardan uzaklaştırmış olabilir. Hiç sosyal ilişkileri kuracak cesarete sahip olamamış da olabilir. Sosyal ilişkileri kurmayı sevmiyor da olabilir. Şimdi üç tane örnek var elimizde. Peki bu üç örnekten hangisi doğru? İşte bunu bize zaman gösterecektir. Yani psikolojik izler, davransal izler kadar anlaşılması kolay izler değildir. Daha zor ve karmaşıktır. Ve psikolojik izlerin gelecekte neye sebep olabileceği de aslında biraz karmaşık bir konudur. Yine sessiz insan örneğinden devam edersek, sessiz birisinden gelecekte ne yapmasını veya neyi yapamamasını beklersek eğer, sessiz bir insan olayları sürekli içine atıp bir anda bir patlama yaşama potansiyeline sahip olabilir. Yani bir kontrolsüzlük örneği gösterebilir. Veya olaylara tamamen tepkisiz kalan birisi de olabilir. Yani çok soğukkanlı birisi de olabilir. 

 

Bu da onun insanın halinden anlamasını zorlaştırabilir. Çok sosyal ilişkileri olmamış birisinin insanları anlaması zor olabilir. Yani sizi de anlayamaz bu durumda. Ama böyle olmayabilir çünkü sosyal ilişki kurmayı bırakmış da olabilir. Yani dediğim gibi, bunun geleceği de karmaşıktır ve zaman içinde anlaşılabilir ancak. Önce o davranışa sebep olan durumun gerçek nedenini anlamak gerekir. Seçenekler ortadan kaldırılıp tek sebep anlaşıldıktan sonra ortaya bir fikir atılabilir. Ama işin daha da enteresan tarafı tek bir sebep olmak zorunda da değildir. Birden fazla sebep de olabilir davranışa sebep olan. O zaman sebeplerin önceliğini veya ana ve yan sebepleri olarak ayırıp ona göre değerlendirmek gerekir. Yani psikolojik izlerin, davranışsal izlerin sebepleri ve sonuçlarıyla oldukça karmaşık olabilir.

Ancak insanlar genellikle tanıştıkları yeni kişi hakkında bu kadar komplike düşünmezler. Yani eğer bu kişi önemli birisi değilse o kişi için veya geleceğe yönelik bir çıkar veya menfaat yoksa bu kadar da düşünülmez. Düşünüldüğü zaman da genellikle ilk aşamada doğru anlaşılamaz. Çünkü insanlar da aslında çok doğru psikolojik analiz, davranışsal analiz yapabilecek donanıma sahip değildir genel olarak. Yine de bir sonuç ortaya atılmaya çalışılır. Ve insanlar genellikle ne düşündüklerini bilmedikleri için ortaya attıkları sonuç kendi istedikleri sonuç olacaktır. 

 

Yani bir kişiyi nasıl görmek istiyorlarsa davranışlarını da ona göre yorumlayacaklardır. Sonrasında bu yorumlanan davranışların ne kadar gerçek ne kadar yalan çıkacak buna bakacaklardır. Aslında bakmaktan da ziyade bu durumu yaşayacaklardır. Yani insanların da yaptığı analiz aslında kendi görmek istedikleri insan profilini yaratmaktan başka bir işe yaramayacaktır. İnsanlar gerçek, doğru analizi, tarafsız analizi ancak yeterli bilgi birikimi ve tecrübeye ulaştıktan sonra yapabileceklerdir. Bunun haricinde yapılan her türlü analiz son derece yetersiz, taraflı ve yanıltıcı olacaktır. Geçmişin silinemez izleri vardır ancak bunları yorumlamak o kadar da kolay değildir. Ama sonuçta her insan geçmişinden silemediği izleri her zaman üzerinde taşıyacaktır.