Bir insana yakışan şeyi yapmak veya yakışan şeyin ne olduğunu söylemek aslında son derece basittir. Bir insan genellikle en iyisini yakıştırır kendisine çünkü. Ve bu en iyisi olayı aslında son derece anlaması basit bir şeydir. Mesela kime sorsanız kendisine iyi bir işi, iyi bir ücreti, güzel bir evde yaşamayı, iyi bir arabaya sahip olmayı ve bunun gibi şeyleri yakıştıracaktır. Ancak her insan bunlara sahip olamaz. O zaman şöyle mi düşüneceğiz? Aslında pek çok insan kendisine yakışmayan şekilde yaşıyor.

 

Hayır, aslında söyleyebileceğimiz şey tam olarak bu değil. Aslında birkaç farklı açıdan bakarsak, insanların birbirine yakışan şekilde yaşadığını söyleyebiliriz. Burada önemli olan ilk kavram, hak etme kavramıdır. Bir insan nasıl bir hayatı hak ederse aslında o şekilde yaşar ve bu ona yakışan aslında. Örneğin, bir insan doktor olmak için 8 sene tıp okuduysa ve sonunda doktor olabildiyse ve buna göre bir hayat sürüyorsa, bu ona yakışandır. Ancak bir insan 8 sene boyunca tıp okumaktansa, 4 sene bile bir okul okumadıysa ve bir lise mezununun yapacağı bir işi yapıyorsa, bu da ona yakışandır. Çünkü o insan o kadar emek vermiştir. 

Burada hak kavramına bakarak bir insana neyin yakışıp yakışmadığını görebiliriz veyahut da bir insan bu şekilde kendisine yakışan şekilde yaşadığını söyleyebilir. Olaya bir de etik ve ahlaki açıdan bakabiliriz. Şöyle düşünün, bir insan hiçbir suça bulaşmadıysa, kötü niyetli hiçbir hareket göstermediyse ve pek çok insandan daha oturaklı bir karaktere ve iradeye sahipse aslında, bu insanın daha iyi bir hayat yaşamaya layık olduğunu, ona yakışanın daha iyi bir hayat olduğunu söyleyebiliriz. Bunun tam tersi, bir insan zayıf bir karaktere, iradeye sahipse ve hayatı boyunca birçok uygunsuz şeye bulaştıysa, bu insanın da iyi bir hayat yaşamayı hak etmediğini veyahut da iyi bir hayat yaşamanın ona yakışmadığını söyleyebiliriz. 

 

Buradan da etik ve ahlak kavramı üzerinden aslında, bir insana yakışan hayatın onun yaşadığı hayatı olup olmadığını söyleyebiliriz. Aslında bu açıdan bakacak olursak, pek çok insan kendisinde yakışan hayatı yaşamıyor da diyebiliriz. Ama buna da yapacak bir şey pek fazla yok. Bir de olaya güç kavramı açısından bakabiliriz. Yani, bu realist kavrama göre aslında ne hak eden kişi, ne de ahlaklı olan kişi hak ettiği hayatı yaşayabilir. Hak ettiği hayatı yaşayabilecek olan veya bu hak edişi belirleyen yegane şey aslında güç kavramına sahip olan veya olmayan insan olmaktır. Evet, ne yazık ki güç dediğimiz kavram aslında hak etmenin de önüne geçer, etik ve ahlakın da önüne geçer ve hayattaki neredeyse her şeyin önüne geçer. 

Güce sahip olmak o iyi denilen hayatı elde etmenizi sağlayacak olan yegane şeydir. Ve bu yüzden aslında doğanın kanunlarına göre düşünecek olursak da güce sahip olanların iyi bir hayatı hak ettiğini öne sürebiliriz. Yani güce sahip olanlara yakışan şey iyi bir hayat yaşamaktır. Sahip olmayanların ise iyi bir hayat yaşamayı hak etmediğini söyleyebiliriz bu açıdan olaya bakarsak. Buradan vardığımız sonuca bakacak olursak ise, hak edilen hayat, hayatın realitesine göre ne yazık ki güçlü olmakla veya olmamakla ilgilidir. Çok eğitimli olabilirsiniz. Çok iyi bir insan olabilirsiniz. Ama ne yazık ki güç sizde değilse, iyi bir hayatı hak etmiyor olursunuz. Çünkü hayatın gerçekleri ve hayatın realitesi güç kavramı üzerine şekillendiği için, bir insana yakışan hayatı da belirleyen şey, o insanın sahip olduğu güçle doğru orantılıdır. 

 

Ne yazık ki tüm tarihsel sürece baktığımız zaman da hayatın realitesi güçten başka bir şey olamıyor. Eğer güç ahlaklı birisinin elindeyse, iyi, ahlaklı ve eğitimli çalışkan insanlar iyi bir hayat sürebiliyor. Ama eğer güç böyle bir insanın elinde değilse, o zaman kimin iyi bir hayat sürebileceği bir tartışma konusu. Buradan kastettiğim güç ise iktidar gücü ile ilgili.