İnsanların rekabet ettiği konulara baktığımız zaman, genellikle gözle görünür olanlar güç ve maddiyat için yapılan rekabettir. Hatta bu rekabet bazen savaşlara ve büyük yıkımlara bile sebep olmuştur. Ancak toplumlar bazında gördüğümüz bu güç ve maddiyat rekabetinin aksine, bir de insanların bireysel olarak yaptıkların manevi kavramlar açısından rekabet vardır. 

 

Bu manevi kavramlar açısından yapılan rekabete baktığımız zaman ise, pek çok insan davranışını, pek çok bireysel davranışı ve sosyal iletişim içinde bize anlamsız gelebilecek pek çok davranışı aslında anlamlandırmış oluyoruz. Manevi kavramlar üzerinden bireyler arasında oldukça yoğun bir rekabet söz konusudur. Bunu inkar etmek pek de mümkün değildir aslında. Çünkü böylesine bir rekabeti insanların giyim tarzında, birbirleriyle konuşma tarzında, bakışlarında, duruşlarında her şekilde görme şansımız olabiliyor.

Mesela, insanların beğenilmek için yaptıkları rekabet gerçekten de inanılmaz boyutlarda, hatta sırf beğenilmek üzerine kurulmuş, yani insanların beğenilme rekabeti üzerine kurulmuş bir sektör bile var ve bu sektöre moda diyebiliriz. Moda sektörüne baktığımız zaman insanların görüntüsü üzerinde bir şıklık yarışı yaptıklarını görebiliriz. Çünkü giyinmek dediğimiz şey aslında insanların kendilerini belli doğa şartlarına karşı korumak üzere vücutlarını örttükleri ve belli başlı bedensel bölgelerini örttükleri bir eylem olarak görebiliriz. Yani giyinmek belli başlı bez parçalarını veya kumaş parçalarını üzerinize örtmektir aslında. Giyinmenin başka bir amacı veya özelliği yoktur. Ona bu amacı ve özelliği veren sektör ise moda sektörüdür. Moda sektörü insanların ne giyeceğine veya neyle şık duracağına karar veren sektördür. 

 

Ve bu sektörü oluşturan temel unsur, temel manevi motivasyon ise insanların kendi görüntüleri açısından yaptıkları rekabettir. Eğer bu rekabet olmasaydı moda sektörü de olmazdı. İnsanlar birkaç tane bez veya kumaş parçasını giyip gezerlerdi. Ama şıklık yarışı, iyi görünme yarışı, ilgi çekme yarışı moda sektörünü oluşturdu. Kozmetik sektörü de öyledir mesela. Temizlik ürünlerini saymazsak, yani hayatımızın devamlılığı için gerekli olan hijyen ürünlerini saymazsak, geriye kalan bütün kozmetik ürünleri insanların şıklık yarışı için yaptıkları eylemlerin bir sonucu olarak üretilmiştir. Bütün o makyaj malzemeleri, bakım ürünleri, hepsi. Bunlar hep manevi kavramlar üzerinden yapılan rekabetlerdir.

Veya çeşitli arabaların varlığını örnek verebiliriz. Araba dediğimiz ürünün amacı aslında insanları bir yerden bir yere götürmektir. Madem arabaların böyle bir işlevi var, yani temel işlevleri bu, o zaman neden bu kadar çok araba çeşidi var? Bunlardan en önemli sebeplerden birisi insanların farklı zevklere sahip olmasıdır. Herkes farklı bir modeli, farklı bir şeyi beğenebilir. Ancak bu beğenme kısmını geçer isek, diğer bir önemli motivasyon ise aslında araba modelleri üzerinden yapılan rekabetlerdir. Kimin arabası daha hızlı, kimin arabası daha iyi görünüyor, kimin arabası daha güçlü gibi bir rekabet söz konusudur. Araba üzerinden bir şıklık yarışı vardır, bir güç yarışı vardır, bir statü yarışı vardır ama bu gerçek bir güç veya statü unsuru değildir. Bu sadece bireyin kendini güçlü ya da statülü hissetmek için giriştiği bir yarıştan başka bir şey değildir. Veya cep telefonlarını düşünün. Niye bu kadar çok cep telefon modeli var? Yine markalar arası rekabeti ve bireysel zevkleri bir kenara bırakırsak, karşımıza cep telefonları üzerinden yapılan bir bireyler arası yarış çıkabiliyor. 

 

Yine bireyler arası yapılan bir yarış, insanlar arası yapılan bir yarış veya bireylerin büyüklüğü üzerinden yapılan bireylerin arasında olan yarışları düşünün. İnsanların konuşmaları sırasında birbirlerinin üzerine basmak için gösterdikleri çabayı düşünün. Bu çabayı gösterirken ortaya koydukları evlerini, arabalarını, eşyalarını, giysilerini, görüntülerini bir düşünün. Bunların hepsi belli başlı manevi kavramları elde etmek için yapılan rekabetler. Güçlü hissetmek için yapılan rekabetler ama hiçbiri gerçek bir güç unsuru değil. İlgi çekmek için yapılan rekabetler, önde olmak için yapılan rekabetler, daha çok hissetmek için yapılan rekabetler ama hepsi günün sonunda size hiçbir şey kazandırmayacak olan, reel bir kazanca dönüşmeyecek olan rekabet unsurları. Sadece duygusal, psikolojik bir boşluğu doldurur hepsi bu. Ama tüm bu manevi rekabet günümüzdeki pek çok insan davranışını, insanların yaptığı pek çok şeyi izah etmemizi sağlar. Bize mantıksız gelen bir sürü irrasyonel insan davranışının arkasında, aslında bireyler arasında yaşanan manevi rekabet vardır. Evet, bugün insan davranışlarının önemli bir kısmını, yani irrasyonel davranışlarının önemli bir kısmını manevi rekabetler oluşturur.