Bazen güzel günler olur, bazense zor zamanlar ve kötü günler olur. Bu aslında sürecin sadece bir parçasıdır. Her zaman kötü günler olamayacağı gibi, her zaman güzel günlerde olamaz. Ve ne yazık ki insanların güzel günlerde ve kötü günlerde davranışları arasında son derece büyük farklar vardır. Bu farkları anlayabilmek için aslında her iki dönemide yaşamak gerekir. Çünkü iyi günlerdeki insanlar ve kötü günlerdeki insanların, yani zor zamanlarda ve refah dönemindeki insanların arasındaki fark gerçekten de inanılmaz derecede büyük olabilir. Bir insanı refah dolu bir dönemde tanırsınız ama zor günler geldiğinde bambaşka birisi olduğunu görebilirsiniz. İşte bu yüzden iyi insanlar genellikle güzel günlerde olur.

 

Ne yazık ki insanlar değişebilir. Hem de çok çarpıcı bir şekilde değişebilir. Ancak insanları değişti diye iyi veya kötü olarak tanımlamak da pek doğru değildir. Çünkü insanlar kendi içgüdülerine göre hareket ettikleri için, içgüdüleri onlara ne söylerse genellikle onu yapma eğilimindedirler. Refah dolu günlerde insanların hayatta kalması çok zor olmadığı için veya diğer temel içgüdülerini daha rahat yerine getirebildikleri için ahlaki değerlerini ve etik değerlerini genellikle muhafaza edebilirler. Ancak refah dolu olmayan günlerde, zor zamanlarda genellikle insanlar hayatta kalmak için ahlaklarını bir kenara bırakırlar. Açlık insana ahlakını, inançlarını, değerlerini yedirir. Açlık ve zorluk insanları bambaşka canlılar haline getirebilir.

Bakmayı bilen bir göz insanları her koşulda tanıyabilir. Onları iyi günlerde de tanıyabilir, kötü günlerde de tanıyabilir. Yani refah dolu bir gündeki bir insanın zor zamanlarda neye dönüşeceğini de hissedebilir. Ancak bakmayı bilmeyen bir göz bunları bilemez. İşte bu sebepten dolayı aslında insanları anlamak veya onları gerçekten tanımak, onların zor zamanlarda neler yapabileceğini de bilmekle ilgilidir. Kimse için bu insan bunu da yapmaz demeyin. Zor zamanlar geldiğinde insanların neler yapabileceği konusunda hiçbir sınır yoktur. İnsanlığın en zor dönemleri genellikle savaş dönemleridir. Ve savaş dönemlerinde insanların ne kadar vahşileşebileceğini, ne kadar çirkinleşebileceğini tarih kitaplarında sıkça görebiliriz.

 

İnsanlar açısından en kolay dönemler ise tam da savaş sonrası yaşanan dönemlerdir. Savaş biter, hayatta kalanlar için yepyeni alanlar açılmış olur. Yepyeni olanaklar açılmış olur. Kaynaklar hayatta kalanlar için son derece yeterli bir şekilde var olur. Yani refah dönemi dediğimiz şey aslında büyük çatışmalar ve savaşlardan sonra meydana gelir. Her zaman için bir yıkım ve yeniden oluşum veya yeniden yaratılma. İşte insan medeniyetlerinin döngüsü budur. Ve güzel günler dediğimiz şey de aslında bu yıkım sonrası oluşan, savaş sonrası oluşan refah günleridir. İşte böyle günlerde insanları çok rahatlıkla tanıyabilirsiniz. Ama onların iyi yüzlerini, sadece güzel yönlerini tanıyabilirsiniz. Zor zamanlar geldiğinde ise onlardan neler çıkacağına inanamazsınız bile.

Bu durumu sadece toplumsal olarak düşünmenize gerek yok. Bireysel olarak da bunu görebilirsiniz. Sizin hayatınızın açısından bakacak olursak, toplum refah içinde olsa bile, eğer siz zor günler geçiriyorsanız, yanınızdaki insanların size olan davranışlarının nasıl da değiştiğini çok çarpıcı bir şekilde görebilirsiniz. İnsanların sizin yanınızda nasıl uzaklaştıklarını, size karşı nasıl sırtlarını döndüklerini son derece çarpıcı bir şekilde görebilirsiniz. Evet, bu refah dönemini kendi bireysel hayatınızda da görebilirsiniz. Sizin hayatınız zorlaşırsa, insanlar sizlere bambaşka yüzlerini göstereceklerdir. Onlar da size vurmaya çalışabilirler, size sırtlarını dönebilirler. İnsanların hiç görmediğiniz yüzlerini görürsünüz. Çünkü iyi insanlar genelde güzel günlerde vardır. Güzel günler bittiğinde iyi insanları asla göremezsiniz. Görseniz bile bu çok zor olur. Kolay kolay göremezsiniz. İnsanlar genel olarak hayatta kalmanın peşinde koşarlar. 

 

Hazzın ve eğlencenin peşinde koşarlar. Bu sebepten dolayı da her zaman için refah dolu ortamlarda iyi yüzlerini gösterirler. Refah dolu günler biterse genellikle insanların da iyi dediğimiz yüzleri biter. İşte bu yüzden insanlara iyi veya kötü demek, onları bu şekilde anlamaya çalışmak da son derece boş bir çabadır. İnsanlar iyi veya kötü değildir. Sadece kendi içgüdülerinin peşinde koşan canlılardır. Az sayıda insanın kendi ahlaki ve etik değerlerini veya kendi karakterini en zor koşulda bile muhafaza edebilecek iradesi vardır. İşte bu yüzden iyi insanlar sadece güzel günlerde vardır.