Tarımsal faaliyet

 

Birinci teoriye göre, hayvanların ev­cilleştirilmesi, tarımsal faaliyetten hemen sonra başlıyor. Fransız etno­loglar, genel olarak bu teoriyi savu­nuyorlar. Tarlalardaki ürün, bazı hayvanların dikkatini ve iştahını ka­bartıyor ve tarlalardaki ürüne saldırmaya başlıyorlar. İşte bu noktada, iki ihtiyaç birden ortaya çıkıyor: Birin­cisi, tarımsal artığın tüketilmesi ve tarlalardaki artıkların temizlenmesi... İnsanoğlu bu ihtiyaca cevap vermek için köpek ve domuzu evcilleştirme­ye başlıyor. İkinci ihtiyaç ise, tarla­lardaki ürünün "hırsız hayvanlardan" (manda,inek gibi) korunması... İnsa­noğlu bu hayvanları sağ yakalayıp evcilleştirmeyi, tarlaların çevresine çitler örmekten daha ekonomik bulu­yor.

Batıl bazı inançlardan ve pratiklikten

 

Alman ekolünün savunduğu ikinci teoriye göre ise, hayvanların evcil­leştirilmesi tamamıyla "batıl bazı inançlardan ve pratiklikten" kaynak­lanıyor. Şöyle ki; ilk vahşi inekler, süt vermedikleri halde boynuzları hi­lal biçimindeki ayı anımsattığı için evcilleştirilmişlerdi. Yine atalarımız, vahşi kümes hayvanlarının yumurta­sından yararlanmıyordu. Ama onla­rın kendilerini sabahları bir saat gibi uyandırdıklarını da görmüşlerdi.

Sosyal statü

 

Bir grup etnolog ise, hayvanların evcilleştirilmesini "sosyal statü" ola­yıyla açıklıyor: "Hayvanlar evcilleş­tiriliyordu; çünkü, fazla hayvan sayı­sı kişinin zenginliğini simgeliyordu" diyorlar. Nitekim bu etnologlar, ev­cilleştirilen ve etlerinden yararlanılan hayvanların ancak çok yaşlandıkla­rında öldürüldüklerini ileri sürüyor­lar ve Kenya'da yaşayan Massai kabilesini örnek gösteriyorlar. Bu kabi­ledeki tek zenginlik kaynağı, insanla­rın sahip oldukları hayvan sayısı... Bunun için de, hayvanlarını kesinlik­le öldürmüyorlar, hatta onların sağlık durumuyla çok yakından ilgileniyorlar. Hayvanın bir tek, arada sırada kanını alıyorlar ve bunu sütle karıştı­rıp içiyorlar. Hayvanın zenginlik ve güç simgesi olarak görülmesi, sadece çok eski toplumlara özgü bir olay de­ğil. Ortaçağ Fransa'sında, bir kentin bayrağındaki "beyaz dana" simgesi­ne özenen bir başka Fransız kenti "siyah at" nesli üretmek için seferber oluyor. Bir başka ilginç örnek de, hayvanlarla ilgili kitap basımına baş­landığında, tüm Avrupa'da önce etin­den yararlandığımız hayvanların de­ğil, "safkan" bazı türlere ilişkin jene­olojik kitapların basılması... Bu da, insanın hayvanları evcilleştirirken, onun zenginlik ve statü simgeleyen özelliklerini dikkate aldığının bir göstergesi... Ancak, her üç teorinin de ortak bir noktası var: Neolitik Çağ'ın insanı, karşılaştığı hayvanları artık sadece avlayıp yemeyi düşün­müyor, onunla başka ilişkilere girme arzusu duyuyordu.