Dünyanın her köşesinde bir alay çocuk ve bir o kadar da yetişkin insan, akıl ka­pasitesini ölçen testlerin karşısında ter döküyor. Üstelik bu testlerin sonuçları, deneklerin yaşa­mını büyük ölçüde etkiliyor. Çün­kü IQ'nun altında, sadece aklın ne olduğunu iyi bilen değil, bu aklı ob­jektif değerler çerçevesinde ölçtüğünü düşünen bilimadamlarının inancı yatıyor. Ama IQ'nun bir in­sanı tanımak için en sağlam ölçüt olduğu düşüncesi, bugün artık bir­çok çevrede tartışılmaya başladı; hem de çok radikal bir biçimde... Amerikalı evrim biyologu Stephen Jay Gould, "İnsanların zekasını tek bir ölçüte göre ölçmek, sosyal ön­yargıların ölçümüdür" bile diyor.

IQ karşıtları da, genel olarak aklın tek bir sayıya indirgenmesine karşı çıkıyorlar; aklı yeteneklerin araştırılmamasına değil... Yine de, "zekayı ölçen testler"in yerine "ken­dini gözlemleme stratejileri" gelişti­renler de var. Çünkü sayılan gittik­çe artan modern araştırmacılar, bu tip stratejilerle insanların akıl kapasitesinin arta­cağını, yani aklın öğrenileceğini sa­vunuyorlar. Kendi­lerine "psikomet-reci" diyen IQ'cular ise, insanların önüne test sa­yılarını, test cümle­lerini ve tamamlan­ması gereken bilmece resimlerini koymaya de­vam ediyorlar.