Safran çok eski çağlardan beri bilinen bir bitkidir. Hititler safrana A-zupiru derlerdi ve onsan ilaç olarak faydalanırlardı. Yunan, Roma ve Osmanlı dönemlerinde safran ticari önem taşırdı.

Strabon Geographica adlı önemli eserinde, Roma döneminde en iyi safranın cehennem mağarası yakınında yani bugünkü Silifke’de yetiştiğini yazmıştır.

Safranın Latince karşılığı Crocus Sativus’tur. Adını mitolojideki Krokos’tan aldığı söylenir. Crocus çiğdem bitkisinin adıdır. Safran da çiğdem cinsi bir bitkidir. Bir Yunan mitinde nympha Smilax ile Crocos adındaki delikanlı büyük bir aşk yaşamışlar ancak iki aşığın kaderleri onlara kötü bir son hazırlamış. Crocos safrana, Smilax da kendi adında bir bitkiye dönüşmüştür.

Sardesli bir kahraman olan Til, kışın yılan sokması sonucu ölmüştü. Ancak ilkbaharda açan safran çiçeği koklatılınca Til ölüm uykusundan uyanarak hayata gözlerini yeniden açmıştı. Bu yüzden safran dirilişin sembolüne dönüşmüş ve ilkbaharın gelişinin müjdesi olarak simgeleşmiştir.

Lydia’da her yıl geleneksel olarak kutlanan bahar bayramının başkahramanı Til’dir. Ondan dolayı safran çiçeği de baharın sembolü olmuş ve bu bayramlara ‘altın çiçek’ bayramı adı verilmiştir. Ayrıca Lydia paralarında bu mitos bir altın dal tasviriyle sembolize edilmiştir.

Bugün Güneydoğu Anadolu’da Mardin yakınlarında bulunan Deyr-ül Zeferan adındaki Süryani manastırı ismini safran bitkisinden almıştır. “Deyr” manastır, “Zeferan” ise safran demektir. Bir inanışa göre manastır yapım aşamasındayken buradan geçen bir kervan sahibi manastırda konaklamak için durur. Ancak buradaki ortamdan çok etkilenen adam hayatını değiştirerek manastırda kalmaya karar verir. Kervanında taşıdığı safranı da manastır yapımında kullanılan harca karıştırır. İşte bu sebeple manastırın etkileyici gövdesi sarımsı bir renk taşımaktadır.

Zaferan çiçeği, İran’da Zamyad’a özgü bir çiçek olarak kabul edilir. Zerdüşt dininde Zamyad adında bir melek vardır. İyi özellikleriyle bilinen Zamyad, insanların huzur ve güvenliğinin kaynağı olan yeryüzünden sorumludur. Avesta’nın 19.yeştinde Zamyad övülmektedir.

İbrani inancında tanrı, Adem’i cennet bahçesi Aden’den kovarken safran, Hint sümbülü, tatlı Hint kamışı, tarçın ile bazı baharatların yanı sıra cennetteki tohumlardan bir miktar ve meyve ağaçlarından birkaç dalı yanına almasına izin vermişti.